Participatief onderzoek, basis van innovatie die werkt in de praktijk

Om ons 45-jarig jubileum te vieren, delen we vooruitstrevend werk uit de afgelopen jaren. Dit keer onze uitgave over een actieve vorm van onderzoek voor integrale duurzame landbouwontwikkeling: hoe werken agrarisch ondernemers en onderzoekers succesvol met elkaar samen?   

Het ontstaan van participatief en systeemgericht onderzoek

In de afgelopen 45 jaar ontwikkelde het Louis Bolk Instituut zich tot een instituut dat dicht bij de praktijk onderzoek verricht. Veel onderzoeksvragen kwamen en komen nog steeds direct uit de praktijk voort en worden samen met boeren opgezet, uitgevoerd en geëvalueerd. Met de jaren ontstond er behoefte aan verdere professionalisering in aanpak en methode. Het onderzoeksprogramma rond de kennisontwikkeling van de biologische landbouw vereiste een heldere aanpak en het doel was een opzet vergelijkbaar met onderzoek op een proefbedrijf of in een laboratorium. Dit leidde in 2011 tot een document rond de participatieve onderzoeksbenadering zoals die gedurende tien jaar was ontwikkeld voor een integraal duurzame landbouw. 
 

Kennis van toen: actueler dan ooit

De urgentie van een integrale en duurzame landbouwontwikkeling is actueler dan ooit. Een aanpak samen met de praktijk eveneens. Tijd dus om onze brochure opnieuw onder de aandacht te brengen. Hoe ontwikkel je nu samen met de praktijk en op een systematische wijze kennis? Een citaat uit het rapport vat het heden treffend samen: “Om het ambitieuze niveau van de meervoudige doelstellingen op het terrein van duurzaamheid binnen de betrokken bedrijven in de keten te realiseren, is een nieuwe aanpak nodig en zijn weinig antwoorden al voorhanden”. Inmiddels zijn er weliswaar meer antwoorden beschikbaar, maar blijft de opbouw van kennis en innovatie over natuurlijke systemen onverminderd groot (zie ook onze oproep). Acuter is de noodzaak van samenwerking tussen overheid, agrarisch bedrijfsleven en kennisinstellingen; de zogenoemde ‘gouden driehoek’. Dit rapport gaat in op de vijf sleutelelementen voor een succesvolle samenwerking tussen onderzoek en praktijk, namelijk: (1) eigenaarschap, (2) heterogeniteit en het verbinden van mensen, (3) kennis en ervaring willen delen, (4) door waarden gedreven en (5) een systeembenadering. Aan de hand van casestudies worden deze sleutelelementen concreet en praktisch gemaakt. Daarmee wordt inzichtelijk hoe voorlopers van duurzame landbouw dit proces hebben doorlopen en welke rol het onderzoek en kennisontwikkeling daarin spelen. Ook vandaag de dag is dit rapport dus een bron van inspiratie voor beleidsmakers en iedereen die zich betrokken voelt bij de ontwikkeling van integraal duurzame landbouw. 
 

Download 

Participatieve ontwikkeling: Samenwerking in een vraaggestuurde context van de biologische landbouw
 

BEST OF BOLK
Al vanaf het eerste uur denken en handelen wij vanuit de wetenschap dat mens, dier, plant en bodem met elkaar samenhangen. Nu, 45 jaar later, staan we te midden van een groeiende beweging die zich aansluit bij onze integrale aanpak voor een veerkrachtige landbouw, voeding en gezondheid. Om dit te vieren herplaatsen we een aantal vooruitstrevende Bolk-publicaties: rapporten, concepten of systemen die actueler zijn dan ooit. Lees ook het interview met onze directeur Ilse Geijzendorffer over waarom ons eigenwijze onderzoek hard nodig is.

Geplaatst op:
26-09-2022