Bodem en biodiversiteit

De biodiversiteit in de bodem - het bodemleven – is een onmisbaar onderdeel voor een goed functionerende, gezonde bodem. Het is de drijvende kracht achter veel belangrijke bodemprocessen en heeft daarmee een belangrijke rol in het functioneren van het hele ecosysteem. Het Louis Bolk Instituut ziet het bodemleven dan ook als de basis van natuurinclusieve landbouw.  Een levende bodem is de eerste stap naar een goed functionerende landbouw.

Bodemleven

De bodem is de grootste bron van biodiversiteit op aarde. In een klein handje grond leven al vele duizenden verschillende soorten organismen. De grote bodemorganismen kunnen we zien, bijvoorbeeld wormen, kevers of pissebedden. Het overgrote deel van het bodemleven is echter microscopisch klein, maar vervult een enorm belangrijke rol in de bodem. Ze zorgt ervoor dat gewasresten verteren en nutriënten weer plantbeschikbaar gemaakt worden. Daarnaast zorgt het bodemleven voor een kruimige, luchtige bodemstructuur. Door onderlinge concurrentie en predatie kunnen bepaalde bodemorganismen ook bijdragen aan het verminderen van de plaagdruk. 

Bodembiodiversiteit stimuleren

Het Louis Bolk Instituut onderzoekt samen met telers hoe de biodiversiteit in landbouwbodems beschermt en verbetert kan worden. Bijvoorbeeld door het inzetten van (goede kwaliteit) organische mest en compost, maar ook door het bevorderen van de bovengrondse biodiversiteit. Groenbemesters en aanpassingen aan het bouwplan hebben ook een sterke relatie met de bodembiodiversiteit. Daarnaast is rust in de bodem van belang. Vaste rijpaden, gereduceerde grondbewerking en permanente akkerranden kunnen hieraan bijdragen.

Samenwerking

Steeds meer boeren zien in dat het bodemleven de basis is van hun bedrijf. En dat wanneer zij het bodemleven voor hen laten werken, ze zelf een tandje terug kunnen schakelen. Wij werken in onze projecten samen met boeren. Omdat het bodemleven niet alleen van belang is voor de productie op het bedrijf zelf, maar ook andere (ecosysteem) diensten levert, onderzoeken we ook hoe we boeren voor bodembeheer kunnen belonen. Maatschappelijke diensten als klimaatmitigatie, waterberging en biodiversiteitsherstel worden geleverd door levende bodems. Door boeren voor deze diensten te belonen wordt een win-win gecreëerd voor de boer, het bodemleven en de maatschappij.

Onderzoek

Het meten van bodembiodiversiteit is uitdagend en metingen zijn vaak moeilijk te interpreteren. Bij het Louis Bolk Instituut hebben we veel ervaring met het in kaart brengen van het bodemleven. Naast het interpreteren van laboratoriumanalyses leren wij veel van het kijken in de bodem. Dit doen we met behulp van een visuele bodemscan (profielkuil). Daarbij beoordelen we bijvoorbeeld de bodemstructuur, de beworteling, storende lagen en het bodemleven. Hieronder worden een aantal voorbeelden nader omschreven.

Biodiversiteit in de waterhouderij

Binnen de Waterhouderij Walcheren werken wij met agrarische ondernemers samen aan een biodiversiteit in combinatie met duurzaam waterbeheer. Het Louis Bolk Instituut doet de monitoring rondom bodem- en biodiversiteitsbeheer in het gebied. Daarnaast wordt de bijdrage van de bodemkwaliteit en biodiversiteit aan een duurzame inrichting van het gebied inzichtelijk gemaakt. De effecten van de watermaatregelen op de bodemkwaliteit worden geïnventariseerd en de focus wordt gelegd op het handelingsperspectief van de ondernemers om de bodemkwaliteit te verbeteren. Daarnaast worden op demonstratieniveau biodiversiteitsmaatregelen aangelegd en/of natuurinclusief beheer toegepast die potentie hebben voor uitrol op grotere schaal. Op deze manier kan de bijdrage van bodemkwaliteit en biodiversiteit op een duurzaam functioneren van de Waterhouderij in het gebied worden vergroot. 

Klik hier voor meer informatie

Hieronder zie je nog een aantal voorbeeldprojecten.