Dierenwelzijn & Diergezondheid

Dierenwelzijn is meer dan alleen gezond zijn en bij diergezondheid draait het niet alleen om lichamelijke gezondheid, maar ook om de mentale gezondheid. Het welzijn van een dier is goed als het zich actief aan zijn leefomstandigheden kan aanpassen èn zich daardoor goed voelt. Of een dier zich goed voelt, kun je onder andere afleiden uit zijn gedrag, fysiologie, weerstand en verwondingen. Daarbij is kennis van natuurlijk gedrag nodig. Het Louis Bolk Instituut doet wetenschappelijk onderzoek en demonstratieprojecten om welzijn & gezondheid van landbouwhuisdieren te bevorderen. 

Dierenwelzijn en -gezondheid uit zich in gedrag

Gezonde dieren zijn in het belang van ons allemaal. Gezond zijn is een voorwaarde voor dierenwelzijn, wat bij een dier goed is af te leiden uit zijn gedrag. De afwezigheid van afwijkend gedrag, zoals tongspelen bij kalveren, staartbijten bij varkens en verenpikken bij pluimvee, is hierbij belangrijk, omdat dit verwondingen kan veroorzaken, waarbij ook de kans op ontstekingen toeneemt. De aanwezigheid van positief en/of natuurlijk gedrag, zoals spelen, voedselzoekgedrag of samen met soortgenoten luieren of zonnen, is juist een indicatie voor goed welzijn.

Dierenwelzijn en -gezondheid in nieuwe veehouderijsystemen

Om de (mondiale) voedselproductie te verduurzamen, komen nieuwe landbouwsystemen in beeld, met een nieuwe rol voor de ons bekende dieren, met ander voer of nieuwe diersoorten. Dit soort veranderingen vraagt om onderzoek naar het welzijn & gezondheid van de betrokken dieren. Bijvoorbeeld als het gaat om nieuwe gewassen als veevoer, de inzet van jongvee, droge koeien en ossen in natuurbeheer en welzijn- en gezondheid van ‘nieuwe’ landbouwhuisdieren als insecten. 

One Health: dierenwelzijn en -gezondheid en maatschappij 

Dieren fysiek en mentaal gezond houden is een randvoorwaarde bij het houden van dieren. Welzijn en gezondheid van productiedieren is niet alleen belangrijk voor het dier zelf, maar ook voor de gezondheid en kwaliteit van ons voedsel en onze leefomgeving; de OneHealth benadering.

Meten van dierenwelzijn en -gezondheid

Dierenwelzijn en -gezondheid kan op verschillende manieren gemeten worden o.a. middels gedrag, fysiologie, verwondingen. We doen het merendeel van ons onderzoek op boerenbedrijven of proefboerderijen en kiezen bij voorkeur niet-invasieve onderzoeksmethoden.

Publicatie 
Opinion paper: Measuring livestock robustness and resilience: are we on the right track? 

Onderzoeken wat effect heeft op dierenwelzijn en -gezondheid

Afhankelijk van de vraag, kiezen we voor de meest passende werkwijze, van literatuuronderzoek, zelf gegevens verzamelen tot interviews of een combinatie. We brengen problemen en/of oplossingen in kaart en geven hierover advies. We dragen bij aan de ontwikkeling van houderij- en huisvestingssystemen die zoveel mogelijk het natuurlijk gedrag van de dieren bevorderen. Of nieuwe uitdagingen die zich daarbij voordoen. We onderzoeken de invloed van aanpassingen in de huisvesting en management op dierenwelzijn en gezondheid. Zo onderzoeken we manieren om dieren gezond te houden bij een lager gebruik van parasitaire middelen. 
We onderzoeken ook hoe dieren het beste voorbereid worden op de productieomstandigheden, bijvoorbeeld door al vroeg weidegang of uitloopgedrag aan te leren of door verschillende rassen te vergelijken in hun passendheid bij een bedrijfsvoering met veel weidegang of een hoger grondwaterpeil. 
Naast onderzoek aan de dieren zelf, hebben we ook aandacht voor de leefomgeving van de dieren in relatie tot hun gezondheid. Zo doen we onderzoek naar de inrichting van uitlopen van pluimvee en grasland- en beweidingsmanagement voor runderen, schapen en geiten om de kans op infecties met bijvoorbeeld parasieten zo klein mogelijk te houden. Binnen de natuurinclusieve landbouw kijken we naar de kansen en knelpunten van agrarisch natuurbeheer en landschapselementen en hun relatie met aanwezigheid van bepaalde virussen en parasieten.

Publicaties
Possible risk factors for keel bone damage
Feather pecking in laying hens
Schade door roofvogels bij uitloopkippen
Lichtintensiteit en dierenwelzijn bij melkgeiten

Brede expertise, dicht bij de praktijk

Naast wetenschappelijk onderzoek doen we demonstratieprojecten, waarin we veelbelovende maatregelen samen met boeren op voorbeeldbedrijven uitproberen en inzichtelijk maken hoe ze werken en wat er bij komt kijken. Onze uiteenlopende expertises in de biologie, zoötechniek, veevoeding, diergedrag, dierenwelzijn varkensdierecologie en van grazers in natuurgebieden stellen ons in staat om problemen of situaties vanuit verschillende invalshoeken te benaderen en creatieve en praktijkgerichte oplossingen te bedenken. 

Projecten

Onze projecten komen voort uit vragen van boeren, overheden of andere organisaties. We staan open voor alle vragen van iedereen. Samen met de vraagsteller kijken we of het antwoord al bestaat of dat onderzoek of een demonstratie meer op zijn plek is. Indien nodig kijken we samen naar de mogelijkheden voor financiering. Onze kennis delen we op (online) bijeenkomsten en excursies met veehouders, in brochures, (wetenschappelijke) tijdschriften en op congressen. 

Een greep uit onze projecten en publicaties over dierenwelzijn en -gezondheid

Passende Koe Passende Koe: meten is weten in Lekkerkerk
Low input breeds Performance of commercial laying hen genotypes on free range and organic farms in Switzerland, France and The Netherlands 
Verlagen van uitval bij leghennen
Duurmelken
FreeBirds
Kalver opfok Internationaal
    GrazyDaiSy
    Effect of cow-calf contact on cow motivation to reunite with their calf 
Kalver opfok Nederland
    Proeftuin Krimpenerwaard: Kalveropfok in bedrijf
    Kansen voor het Kalf in de Keten
    Verkenning Kalf bij de Koe
Verenpikken bij opfokhennen Influence of farm factors on the occurrence of feather pecking in organic reared hens and their predictability for feather pecking in the laying period - publicatie
Inrichting van kippenuitlopen ‘Bomen voor buitenkippen’
    Bomen voor buitenkippen
    Vogelgriep risicovogels weren uit de kippenuitloop: Wilde vogels in de kippenuitloop
    Fruitteelt in de kippenuitloop: zelf doen, uitbesteden of samenwerken
Voederwaarde van bomen voor koeien Voederwaarde van verschillende voederbomen
Preventie van leverbot melkvee Wat zijn de mogelijkheden om een leverbotinfectie bij melkvee te voorkomen?