Gezond en duurzaam voedsel voor mensen in armoede

De aanleiding

Voeding lokaal produceren en via de korte keten op de markt brengen is een van de manieren om gezonde en duurzame voeding voor mensen in armoede toegankelijk te maken. Een unieke kans om aan de noodzakelijke verandering van het voedselsysteem bij te dragen deed zich voor toen de Biesterhof (producent van voedsel) en Voedselbank Nijmegen (leverancier van voedsel aan mensen in armoede) met elkaar in gesprek gingen.

De samenwerking tussen de Biesterhof en Voedselbank Nijmegen als casus

Steeds meer mensen in armoede maken aanspraak op de voedselbank. Daardoor is het voor de voedselbank een steeds grotere uitdaging om aan voldoende voedsel te komen. Zo zijn de voedseldonaties niet meer toereikend en is de organisatie steeds op zoek naar nieuwe aanbieders van – zo gezond en duurzaam mogelijk – voedsel. De voedselbank koopt daarom tegenwoordig ook zelf in. Hierbij gaat het vooral om dagverse producten zoals groenten en fruit.

De Biesterhof is een nieuw boerderijconcept en een pionier binnen de transitie naar een sociaal en ecologisch gezond voedselsysteem. De organisatie heeft als doel voedsel te telen voor de lokale gemeenschap en dit via een korte keten te verkopen. Hierbij streeft de Biesterhof naar een regeneratieve productiemethode waarbij natuurlijke hulpbronnen worden versterkt in plaats van uitgeput en de producten verkocht worden tegen een eerlijke prijs. De Biesterhof en Voedselbank Nijmegen willen samenwerken en voedsel gaan leveren aan klanten van Voedselbank Nijmegen.

Waar hebben we naar gekeken?

Binnen dit onderzoek is er gekeken naar twee onderzoeksvragen rondom de vormgeving van deze diensten en samenwerking. Ten eerste was er de vraag welke diensten passen bij de behoeften en wensen van de klanten van Voedselbank Nijmegen. Om aan te sluiten bij de culturele diversiteit, belevingswereld en mogelijkheden van mensen in armoede is het belangrijk dat de voedselbank en de Biesterhof samen met deze doelgroep bedenken hoe de diensten voor hen ontwikkeld kunnen worden. Daarnaast is het belangrijk dat de samenwerking duurzaam is, waarbij telers of boerderijen zoals de Biesterhof ook op de langere termijn voldoende inkomsten binnenkrijgen. De tweede vraag was dan ook hoe een zo rendabel mogelijke constructie opgezet kan worden voor de samenwerking tussen de Biesterhof en Voedselbank Nijmegen. Met deze onderzoeksvragen zijn onderzoekers van het Louis Bolk Instituut aan de slag gegaan.

Behoeften en kansrijke constructies

Om aan te sluiten bij de behoeften van de klanten van de voedselbank blijkt het belangrijk om een gevarieerd en vers aanbod van groenten aan te bieden. Het aanbieden van gezonde en verse kant-en-klaarmaaltijden kan het gebruik van groenten bevorderen. Diverse financiële constructies, zoals overheidssubsidies, donaties en zelfoogsttuinen, kunnen de levering van producten en diensten door boerderijen aan voedselbanken ondersteunen. Een regio-specifieke aanpak is nodig om een rendabele samenwerking op te zetten, waarbij de impact en inspanning van verschillende financiële constructies worden afgewogen. Leren van andere initiatieven kan hierbij helpen. Voor vervolgonderzoek is het waardevol om de kosteneffectiviteit en impact van dit soort initiatieven op voedselconsumptie, gezondheid en welzijn te onderzoeken. Daarnaast is het wenselijk als er, naast financiering voor onderzoeksprojecten, ook overheids- en fondsenfinanciering beschikbaar wordt gesteld voor de implementatie en realisatie van dit soort samenwerkingen.

Brede maatschappelijke winst

Deze casus kan gebruikt worden om inzichten te bieden voor toekomstige vergelijkbare samenwerkingen tussen boerderijen of telers en voedselbanken in heel Nederland. Dit onderzoek is een mooi voorbeeld van werken aan een veerkrachtig, gezond en eerlijk landbouw-, voedsel-, en gezondheidssysteem.

Lees ook

Toegankelijker maken van gezonde voeding
Gezonde voeding voor iedereen toegankelijk - flyer
Gezond en duurzaam voedsel gemakkelijk toegankelijk voor elke Europeaan