Mengteelten in de Nederlandse akkerbouw

Bij een mengteelt worden meerdere gewassen gemengd gezaaid. Mengteelt vergroot de diversiteit in je bouwplan en vermindert ziekten en plagen in het gewas, doordat deze zich minder snel kunnen verspreiden. Een mengteelt is tevens erg gunstig voor de bodem. Door grotere diversiteit in de beworteling kan een groter volume van de bodem worden beworteld, wat voor een betere waterhuishouding en bodemleven zorgt. Zo dragen mengteelten bij aan een duurzame vorm van landbouw. Het LBI heeft veel kennis opgedaan de laatste jaren mbt verschillende mengteelten. Op dit moment lopen meerdere (EU) projecten waarbij onderzoek naar mengteelt een belangrijk onderdeel is.

 

Een mengteelt kan bijvoorbeeld als rustgewas worden ingezet met graan en een peulvrucht. Dit zorgt voor een hoge diversiteit, goede onkruidonderdrukking, minder legeringsgevoeligheid, hoge eiwitopbrengst en gezonde bodemcondities. In de wetenschappelijke literatuur zijn de voordelen van mengteelten breed aangetoond. In het Europese project Remix (2017-2021) wordt onderzocht hoe mengteelten het beste in de praktijk gestimuleerd kunnen worden. In het EU project Liveseed (2017-2021) wordt o.a. gekeken naar de veredeling van rassen om deze geschikter te maken voor mengteelt.

Mengteelten in de praktijk

Sommige agrarische ondernemers hebben al enige ervaring met mengteelten. Denk bijvoorbeeld aan lupine met graan of graan gecombineerd met klaver. Vlinderbloemige soorten zoals klaver en lupine gebruiken en binden stikstof uit de lucht en mobiliseren fosfaat. Feit is wel dat het mengen van teelten in de praktijk niet eenvoudig is. Het zaaien, onderhouden en oogsten van gemengde gewassen is ingewikkelder dan bij enkelvoudige teelten. Tevens geeft de opbrengst van een mengteelt nog wisselende resultaten, soms pakt het positiever uit, maar soms ook negatiever vergeleken met een monoteelt. 

Remix-project

In het Remix-project wordt daarom onderzocht hoe mengteelten zo goed mogelijk geïmplementeerd kunnen worden op het agrarische bedrijf. Bij het onderzoek zijn maar liefst 23 Europese onderzoeksinstituten en universiteiten betrokken. De onderzoekers kijken nationaal naar de biodiversiteit boven en onder de grond, en onderzoeken ze het effect van mengteelten op hardnekkige bodemproblemen zoals aaltjes. Onze onderzoekers kijken specifiek naar de methodologie van ketengericht werken en onderzoeken hoe Nederlandse akkerbouwgewassen veredeld en geschikt gemaakt kunnen worden voor mengteelt.

We leggen jaarlijks verschillende proefvelden aan met granen en peulvruchten als veldbonen en lupines. Het onderzoek draagt bij aan de zoektocht naar gezonde gewassen en natuurinclusieve teeltmethodes. Op de proefvelden is veel te zien en in het programma is nadrukkelijk ruimte opgenomen voor discussie en kennisuitwisseling. 

Multi-actor benadering in het onderzoek

Dankzij de deelname van alle schakels in de keten (boeren, handel, verwerkers en fabrikanten) is de kans groter dat mengteelten nadien succesvol geïmplementeerd kunnen worden. Tijdens het onderzoekstraject kunnen de ketenpartijen namelijk samen oplossingen verzinnen voor praktische problemen die zich in een mengteelt voordoen. Naast onderzoek is er in het project ook veel aandacht voor kennisverspreiding. Zo organiseren we ieder jaar een velddag en een bijeenkomst na het teeltseizoen om de resultaten van dat jaar te delen met alle betrokkenen en geïnteresseerden. Daarnaast worden er in de EU-projecten door andere partners portals ontwikkeld met overzichtelijke informatie over mogelijke combinaties van gewassen, voor- en nadelen, nutriëntenefficiëntie, etc.

Organisatie

De projecten Liveseed en REMIX lopen van 2017 tot en met 2021 en worden gefinancierd vanuit het Europese Horizon 2020-programma. Het Franse onderzoeksinstituut INRA coördineert het REMIX project dat in 11 Europese lidstaten wordt uitgevoerd. Voor meer informatie, zie .  
Het project Liveseed wordt gecoördineerd door IFOAM organics Europe. Hierbij zijn 50 partners betrokken in 17 Europese lidstaten. 

Relevante nieuwsberichten

Lupine lastiger dan veldboon in mengteelt