PPS Beter Bodembeheer

Het belang van bodemkwaliteit

De bodem staat aan de basis van praktisch alle landbouw- en tuinbouwproducten. Bodemkwaliteit is daarmee een cruciaal onderdeel van voedselzekerheid. Ook kan bodemkwaliteit een grote invloed uitoefenen op o.a. klimaat, biodiversiteit, en waterbeheer. De vele ecologische, biologische, en klimatologische processen die op een gezonde bodem steunen, maken bodemkwaliteit en bodembeheer daarom onderwerpen van breed maatschappelijk belang.

Bodemfilosofie en onderzoeksaanpak

De PPS Beter Bodembeheer concentreert zich voornamelijk op de volgende  thema’s: organische stof, mestkwaliteit, bemesting, bodem-plant interacties, grondbewerking, verdichting van de ondergrond, en onder- en bovengrondse interacties. De bodem is een complex systeem en het onderzoeken van deze thema’s behoeft een integrale aanpak. In onze werkwijze nemen wij daarom de samenhang van bodemchemische, bodemfysische, én bodembiologische eigenschappen in acht. 

Veranderingen van bodemeigenschappen kunnen traag maar gestaag verlopen. Om zulke veranderingen waar te nemen, is het noodzakelijk om lange termijn proeven op te zetten en langjarig onderzoek te verrichten. Dat is mogelijk onder deze PPS. Met een lange historie op het gebied van onderzoek omtrent duurzame landbouw, hebben wij de ervaring en expertise in huis om zowel kleinschalige als grootschalige experimenten op te zetten en uit te voeren. 

Integrale effecten bodemmaatregelen en toepasbaarheid 

In dit onderzoek wordt een  integrale analyse uitgevoerd naar de effecten van bodemmaatregelen op bodemfuncties als primaire productie, waterregulatie en –zuivering, koolstof opslag, biodiversiteit en nutriëntenkringlopen. Hierbij maken wij onderscheid   tussen maatschappelijke en functionele doelen. Hierbij kijken wij ook naar de toepasbaarheid, kosten en baten en effecten op de opbrengststabiliteit. Verder ontwikkelen wij een stappenplan om maatregelen en systemen te selecteren die passen bij een bepaalde set van gewenste bodemfuncties en bodemkwaliteit. Kennislacunes worden door ons in een kennis- en innovatieagenda samengevat.

Organische stof & bemesting

Samenhang in het management van organische stof en de stikstof- en fosfaatbemesting is van groot belang voor het welslagen van kringlooplandbouw. De systeemexperimenten bieden een unieke mogelijkheid om de nutriënten vasthoudendheidretentie , benutting en balansen van stikstof en fosfaat in samenhang in beeld te brengen. De resultaten van de systeemexperimenten worden in dit onderzoek uitgediept en vertaald naar praktische adviezen.

Onderzoekvragen daarbij zijn: Welke stikstof- en fosfaatbenutting door gewassen in verschillende systemen kan worden gerealiseerd? Wat kan hier voor de praktijk uit geleerd worden en wat betekent dit voor de mogelijkheden om kringlopen van nutriënten te sluiten? Ook is de vraag wat de effecten van maatregelen om koolstof vast te leggen betekenen voor verschillende bodemfuncties en voor de concrete landbouwpraktijk.
 

Evaluatie van maatregelen voor het vastleggen van koolstof

In een ander project maakten we gebruik van  bekende, relevante en professionele lange termijn experimenten in de akkerbouw en veehouderij in Nederland, om maatregelen te evalueren op hun potentie om koolstof vast te leggen in de bodem. Dit draagt bij aan het target van de overheid om in 2030 0,5 Mton CO2 per jaar netto reductie te realiseren uit slimmer landgebruik. Lees hier meer over in dit rapport over koolstofvastlegging. 

Projectpartners

Het Louis Bolk Instituut voert samen met Wageningen University & Research het onderzoeksprogramma van de PPS Beter Bodembeheer uit. Verder is een groot consortium van projectpartners betrokken, waaronder partners uit het bedrijfsleven (zoals penvoerder BO Akkerbouw), partners uit de overheid (zoals het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit als opdrachtgever), en onderzoekspartners (zoals het Nederlands Instituut voor de Ecologie).

Lees meer over dit project op de website PPS Beter Bodembeheer.