Verduurzaming van landbouw- en voedselsystemen

Agrarische bedrijven maken deel uit van het landbouw- en voedselsysteem. Enerzijds werken zij aan verschillende milieuopgaven die vanuit wet- en regelgeving komen. Anderzijds staan agrariërs voor de uitdaging hun bedrijfssystemen economisch rendabel te houden in een bestaand landbouw- en voedselsysteem. Om dit dilemma aan te pakken richt het Louis Bolk Instituut zich met een integrale en praktijkgerichte onderzoeksaanpak op de verduurzaming. Het ontwikkelen van kennis en het uitrollen van projecten met de praktijk zijn hierbij essentieel.

© Edo van Uchelen

Focus op een integrale aanpak

Verduurzaming gaat niet alleen over de balans tussen productie en ecologie, maar ook over de sociaaleconomische houdbaarheid van ons landbouw- en voedselsysteem. Duurzaamheidsbeleid is echter vaak gericht op afzonderlijke duurzaamheidsdoelstellingen zoals die voor klimaat, water, stikstof of biodiversiteit. Ook is het vaak gericht op afzonderlijke ketenpartijen: agrarische bedrijven, verwerkers, retailers of de consument, in plaats van de gehele keten. Door de complexe interacties binnen landbouw- en voedselsystemen is het echter altijd nodig om juist de samenhang tussen actoren en niveaus te bekijken en daarin de oplossingen te vinden: van bedrijf tot sector, van regionaal tot nationaal of zelfs internationaal niveau. Ook is het noodzakelijk om te kijken naar huidige en toekomstige uitdagingen binnen de landbouw. De ervaring leert dat innovaties, waaronder ecologische innovaties, pas opgeschaald worden als overheden, ketenpartijen en maatschappij er voldoende perspectief in zien. Dus dan is een integrale aanpak sowieso van wezenlijk belang.

Onderzoekers van het Louis Bolk Instituut dragen bij aan de verduurzaming van landbouw- en voedselsystemen door:

  • Kennis te genereren over individuele maatregelen en innovaties tot aan complete bedrijfssystemen, die in de praktijk toegepast worden en waarbij aan meerdere duurzaamheidsoelstellingen tegelijk gewerkt wordt;
  • Verduurzamingstrajecten te ondersteunen met kennis, ontwikkeling van maatregelen, innovaties en monitoringsinstrumenten voor landbouw- en voedselsystemen;
  • Tools en instrumenten te ontwikkelen om de samenhang tussen doelen op verschillende niveaus in beeld te brengen, deze doelen te monitoren en toe te passen in de praktijk.

Enkele voorbeelden van projecten met een sterk systeemaspect waar wij – samen met andere partijen – aan werken en hebben gewerkt, zijn:

Daarnaast hebben wij samen met partnerorganisaties aan een keur van verduurzamingsprojecten gewerkt waarin het systeemdenken en het werken aan multifunctionele oplossingen centraal stonden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij ecologische innovaties, transitieopties en verdienmogelijkheden, en de verbinding tussen voedselproductie en -consumptie.

Nieuwsgierig naar meer informatie over onderzoek, implementatie of begeleiding bij verduurzamingsprojecten in de agrarische sector? Neem contact op met Jeroen Pijlman.